Doping in de sport - 2000-Olympische Spelen

Via bloed- en urinetesten werd tijdens de Spelen van Sydney voor het eerst naar EPO gespeurd. De medische commissie voorzag maximum vierhonderd gerichte controles. Omstreden controles, omdat EPO na 72 uren niet meer opspoorbaar is, terwijl de werking ervan toch langer duurt.

Een studie van de Universiteit van Colombia was niet mals voor de dopingaanpak van het IOC, de wetenschappers concludeerden dat 90% van alle Olympische atleten prestatiebevorderende middelen gebruikte en dat het IOC daar weinig aan deed. De reactie van het IOC loog er niet om:

“Dat de Amerikanen de hand in eigen boezem steken, in de VS gaan dopinggebruikers vrijuit. Meer nog, een volgespoten atleet als baseball-speler Marc McWire, die niet verhult dat hij het groeihormoon dihydroepiandosteron of DHEA als het ware tussen z'n boterhammen smeert, is er een nationale held. Eind juli klaagde een voormalig arts van het Amerikaans Olympische Comité nog aan dat dopinggebruikers in de Verenigde Staten systematisch ongemoeid worden gelaten.”

Gepakt voor aanvang

Bij aanvang van de Spelen was de aangekondigde Chinese afvaardiging merkwaardig afgeslankt. De controversiële atletiekcoach Ma Junren (1944-) moest thuis blijven, samen met zes afstandslopers waarvan de bloedtests abnormale resultaten vertoonden. Ook 21 andere atleten, waaronder vier zwemmers mochten na 'verdachte' testresultaten niet mee op verplaatsing.

Atletiek

De Nigeriaanse 800m loopster Dupe Osime testte positief op Nandrolone en mocht om die reden niet aantreden op de Spelen van Sydney.

Net voor de Spelen werd Simon Kemboi (1967-) op het gebruik van Nandrolon betrapt, waardoor de Keniaan zijn deelname aan de 4 x 400m mocht vergeten.

De Roemeense snelwandelaarster Claudia Stef-Iovan (1978-) werd in mei op doping betrapt, ze kreeg twee jaar schorsing waardoor ze de Spelen van Sydney mocht vergeten.

Boksen

De Iraanse bokser Anoushirvan Nourian (1972-) mocht niet aan zijn openingswedstrijd bij de lichtgewichten beginnen, omdat hij net voor de Spelen op doping was betrapt.

Gewichtheffen

Een maand voor aanvang van de Spelen verbood de Internationale Gewichtheffers Federatie de deelname van twee Taiwanezen wegens hun dopinggebruik. Een van de twee was drievoudige wereldkampioen Chen Jui-Lien (1971-).

Wielrennen

De Amerikaanse wielrenster Tammy Thomas (1970-) werd op het gebruik van testosteron betrapt tijdens de trials in eigen land, waardoor ze de Spelen mocht vergeten. Het jaar nadien testte ze positief op de nooit eerder geziene steroïde Norbolethone. Toen controleur Tom McVay in 2002 bij haar aanbelde voor een test buiten competitie, opende ze de deur met het halve gezicht vol scheerschuim. Buiten een baard had ze ook borsthaar, een diepe stem en mannelijke kaalheid. Naar aanleiding van de beruchte BALCO affaire werd ze in 2008 levenslang geschorst en een Rechter veroordeelde haar voor drie meineden en het belemmeren van het gerechterlijk onderzoek. Wat de zaak nog dramatischer maakte voor haar, was dat ze door al die feiten meteen ook haar carrière als advocate mocht vergeten. Ze had inmiddels wel weer vrouwelijke trekken en werd personal trainer. Ze beschuldigde haar voormalige trainer van misbruik en haar ook tot doping te hebben gedwongen.

Tijdens de Tour de France werd de Franse renner Emmanuel Magnien (1971-) op het gebruik van corticoïden betrapt, het UCI schorste hem drie maanden en daardoor miste hij de Spelen.

Zwemmen

De Chinese zwemster Wu Yanyan (1978-), wereldrecordhoudster 200m wisselslag, werd op het gebruik van anabolica betrapt tijdens de trials in eigen land en daarvoor schorste de Chinese zwembond haar vier jaar. Sydney mocht ze dus vergeten.

Enkele maanden voor de Spelen testte Yevgeniya Yermakova (1976-) uit Kazakstan positief op diuretica tijdens de zwemmeeting in Monaco, waardoor ze in Sydney niet mocht aantreden.

De Spelen zelf

Bij aankomst van de Oezbeekse delegatie vond de Australische douane koffers vol met hormonen.

Deze Spelen werden onrecht aangedaan door het massale dopinggebruik, elke dag opnieuw werd er wel eentje gepakt.

13 september

De Taiwanese gewichtheffer Chen Po-pu (1988-), in het verleden als junior nog op het podium tijdens het WK, was de eerste atleet die op deze Olympiade werd uitgesloten wegens doping. Het nieuws raakte pas bekend in Sydney, maar bij een test in eigen land was hij op het gebruik van Methandienone betrapt.

De Bulgaarse ver- en hink-stap-springster Iva Prandjeva (1972-) testte positief op Nandrolon. Vier jaar eerder was dat ook al gebeurd in Atlanta en toen kreeg ze twee jaar schorsing. Als recidiviste moest ze nu levenslang naar de kant.

15 september

De Roemeense gewichtheffers Traean Ciharean (1969-), brons op de Spelen van 1992, en Andrei Mateias (1970-) werden na een positieve plas huiswaarts gestuurd. Daarop dreigden beiden met een hongerstaking, maar het IOC hield voet bij stuk waarop Ciharean, die een levenslange schorsing boven het hoofd hing, op mysterieuze wijze verdween. Omdat Razvan Ilie (1976-) eerder dat jaar al betrapt werd en uit de Roemeense ploeg werd geweerd, besliste het IOC om de Roemeense 6-koppige delegatie huiswaarts te sturen,

17 september

Bij de superzwaargewichten had ook de Noorse gewichtheffer Stian Grimseth (1972-) aan de Nandrolone gezeten en dus werd hij uit Sydney verbannen. Grimseth schreeuwde zijn onschuld uit en in 2002 sleepte hij het Amerikaans bedrijf American Universal Nutrition voor de Rechter omdat op de bijsluiter van hun voedingssupplement Ribose niet vermeld stond dat het anabole steroïden bevatte. Een analyse van het product wees immers uit dat er nandrolone in zat. De zaak werd uiteindelijk met meerdere miljoenen in der minne geregeld en Grimseth voelde zich geen 'cheater' meer. Het IOC sprak hem vrij, in 2008 won hij het Noors kampioenschap en nadien stortte hij zich in de politiek als lid van de Conservatieve Partij.

De Roemeense zwemmer Cezar Badita (1979-), die een schorsing van vier jaar boven het hoofd hing, mocht toch aantreden op de 400m wisselslag, omdat hij tegen zijn straf in beroep ging. In de finale tikte hij aan als zevende, maar na de Spelen kreeg hij alsnog een straf aangesmeerd.

Het IOC schorste de Russische 400m loopster Svetlana Pospelova (1979-) omdat ze tijdens een test buiten competitie positief testte op steroïden.

18 september

De Duitser Dieter Baumann (1965-), in 1992 olympisch kampioen 5.000m, werd twee jaar geschorst na een positieve controle op Nandrolone.

19 september

De Oekraïner Alexandr Bagach (1966-), vier jaar voordien in Atlanta nog derde in het kogelstoten, werd voor de derde keer geklist en levenslang geschorst.

20 september

Nadat hij zilver had gehaaldn testte de Bulgaarse gewichtheffer Ivan Ivanov Ivanov (1971-) positief op diuretica, waardoor hij de medaille moest inleveren en twee jaar schorsing kreeg.

Hamerslingeraar Vadim Devyatovsky (1977-) werd teruggestuurd naar Belarus na een positieve test op Nandrolone.

De Canadese ruiter Eric Lamaze (1968-) werd op het gebruik van cocaïne betrapt en uitgesloten.

De Tsjechische wielrenner Jan Hruška (1975-) leverde een positieve Nandrolone plas af en mocht zes maanden toekijken vanop de zijlijn.

22 september

Wegens een positieve test op het diureticum Furosemide moest de Bulgaarse gewichthefster Izabela Dragneva (1971-) het goud inleveren na haar overwinning in de categorie tot 53kg.

In de categorie tot 56kg testte ook de Bulgaarse gewichtheffer Sevdalin Minchev Angelov (1974-) positief op het diureticum Furosemide, waardoor hij zijn bronzen medaille verloor. Gewichtheffers, maar ook andere atleten, gebruiken diuretica om verboden stoffen te maskeren, maar ook om te vermageren. De hele Bulgaarse ploeg werd daarop uitgesloten: ‘three strikes and out rule’, een nieuwe regel van de International Weightlifting Federation, waarbij een nationale federatie minstens twaalf maanden wordt uitgesloten als drie van haar gewichtheffers positief testen in hetzelfde kalenderjaar. En eerder dat jaar was al een andere Bulgaar betrapt.

De Armeense gewichtheffer Ashot Danielyan (1974-) won brons bij de superzwaargewichten, maar ook hij leverde een positieve plas af en moest daarom zijn kleinood afstaan.

Inmiddels had het gewichtheffersteam uit Qatar, dat uit twee voormalige Bulgaren bestond, zich teruggetrokken om ‘gezondheidsredenen’.

24 september

In de urine van Andris Reinholds (1971-), een roeier uit Litouwen, werd Nandrolone gevonden en ook hij vloog huiswaarts. Vermits het niet de eerste keer was, kreeg hij levenslang.

25 september

De Amerikaanse kogelstoter C. J. Hunter (1968-), wederhelft van Marion Jones (1975-), testte eveneens positief op Nadrolone. Daags nadien meldde Prins Alexandre de Mérode (1934-2002), het Belgisch hoofd van de Medische Commissie van het IOC, dat Hunter in juni en juli al vier keer betrapt was op Nandrolone. Hunter had zijn lesje geleerd en kwam wegens ‘blessure’ in Sydney niet opdagen voor de titelstrijd.

Olympisch goud dank zij een duidelijke 4-0 overwinning tegen de Amerikaan Brandon Slay (1975-), maar worstelaar Alexander Leipold (1969-) kon er slechts drie dagen van genieten. Toen bleek dat de Duitser om te kunnen winnen Nandrolone had gebruikt, moest hij het goud inleveren en werd hij één jaar geschorst. In 2003 kreeg Leipold een beroerte tijdens een worstelkamp in het Russische Tashkent, waardoor hij eenzijdig verlamd raakte. Later kwamen daar nog twee aanvallen bij, gelukkig zonder erg, zodat hij vlug herstelde en terug kon aantreden in competitie.

De Amerikaanse Marion Jones (1975-) won vijf medailles in Sydney. Twee maanden voor die Spelen was er al opschudding ontstaan toen bleek dat haar toenmalige man, kogelstoter C.J. Hunter (1968-), op doping was betrapt. De bal kwam aan het rollen toen Victor Conte (1951-), eigenaar van de Bay Area Laboratory Co-Operative (BALCO), zijn boekje opendeed nadat de recherche bij hem was binnengevallen. Hij bekende dat hij heel wat atleten, waaronder Hunter, van anabolica had voorzien. Een moeilijk moment voor Jones uiteraard, want de geruchtenmolen draaide op volle toeren. In 2002 scheidde het koppel en hertrouwde Jones met Tim Montgomery (1975-), die dat jaar met 9.78 een nieuw wereldrecord liep op de 100m. Maar ook Montgomery werd door Conte genoemd als gebruiker, wat die natuurlijk ontkende in alle toonaarden. Later bekende hij wel en kreeg hij twee jaar schorsing. De geruchten over het dopinggebruik van Jones zwollen aan. Op zeker ogenblik werd ze geschorst, maar wegens gebrek aan bewijzen terug vrijgesproken. In 2007 gaf ze echter toe dat ze de twee jaren voorafgaand aan de Spelen anabole steroïden had geslikt en daarvoor werd ze levenslang geschorst. Wegens haar leugens vloog ze zes maanden achter de tralies en nadien zat ze financieel volledig aan de grond. Montgomery van zijn kant werd in 2006 wegens het witwassen van 775.000 USD tot 46 maanden cel veroordeeld en kreeg daar twee jaar later nog eens vijf jaar bovenop voor het dealen van heroïne. In 2009 scheidde hij van Jones en hertrouwde hij in de gevangenis met één van de moeders van zijn vele kinderen.

Jerome Young (1976-) werd door het Amerikaans Olympisch Comité geselecteerd voor de 4 x 400m, maar hij liep enkel de reeksen. Onderzoek wees uit dat ook hij Nandrolone had gebruikt. Na heel wat discussies mocht de Amerikaanse ploeg het goud houden, omdat Young de finale niet had gelopen. Tijdens het WK van 2003 kroonde Young zich tot wereldkampioen 400m, in juli 2004 testte hij positief op EPO en werd hij levenslang geschorst.

Tot ieders grote verbazing speelde de Amerikaanse 4 x 400m ploeg haar goud toch nog kwijt, toen Antonio Pettigrew (1967-2010) in 2008 toegaf dat hij aan de verboden snoepjes had gezeten. Nadat ook de tweeling Alvin (1974-) en Calvin Harrison (1974-) tot bekentenissen overging, pakte het IOC de Amerikanen het goud af. Alleen Angelo Taylor (1978-), die enkel de voorronde had gelopen maar wel de 400m horden won, en Michael Johnson (1967-), goud op de 400m, ontkenden in alle toonaarden het gebruik van stimulerende middelen en werden overigens ook nooit betrapt. Johnson dacht er zelfs even over na om zijn medaille toch in te leveren omdat hij zich door de bekentenis van Pettigrew "cheated, betrayed and let down" voelde of “bedrogen, verlaten en in de steek gelaten”. In augustus 2010 vond men Pettigrew dood op de achterbank van zijn auto. De autopsie toonde aan dat het om een zelfmoord ging door het innemen van een overdosis slaapmiddelen. Calvin Harrison van zijn kant mocht niet aantreden op de Spelen van 2004, omdat hij tijdens het WK van 2003 betrapt was op Modafinil waarvoor hij twee jaar geschorst werd, terwijl tweelingbroer Alvin zelfs vier jaar kreeg voor de inname van meerdere verboden substanties.

Ook de Mongoolse worstelaar Oyuunbilegiin Pürevbaatar (1973-) werd op doping betrapt en uitgesloten van de Spelen.

Grote opschudding in het turnen toen de Olympische all-round kampioene Andrea Raducan (1983-) haar titel moest inleveren, omdat de Roemeense op het gebruik van pseudo-efedrine en Nurofen werd betrapt.

27 september

In 1999 in Sevilla veroverde de Roemeense Mihaela Melinte (1975-) de wereldtitel hamerslingeren en dat jaar verbeterde ze het wereldrecord drie keer op rij om het op 76m07 te pinnen. Kort voor de Spelen testte ze positief op Nandrolone tijdens de Notturna dui Milano, waardoor ze op de Olympiade niet mocht aantreden. De Roemeense atletiekbond vergat haar dat echter te melden en dus verscheen ze in het stadion, waar ze werd buitengegooid met een tweejarige schorsing bovenop.

De Noor Fritz Aanes (1978-), vierde in de categorie tot 85kg van het Grieks-Romeins worstelen, werd twee jaar geschorst omdat ook hij Nandrolone had gebruikt.

Ook de Griekse rugslagzwemster Aikaterini 'Katerina' Bliamou (1982-) had aan de Nandrolone gezeten en werd daarvoor twee geschorst.

30 september

Lance Amstrong (1971-) won de bronzen medaille in de individuele tijdrit, maar uit het grootschalig onderzoek dat in 2012 werd afgesloten bleek dat hij schuldig was aan een of meer dopingregelovertredingen en/of poging tot schending van anti-dopingregels, waardoor hij het brons moest inleveren.

Paralympics

Paralympicus Gunduz Ismayilov (1982-) uit Azerbijdjan testte positief op anabolica, waarvoor hij twee jaar geschorst werd. Nadat hij vier jaar later in Athene opnieuw tegen de lamp vloog kreeg hij levenslang. Later werd die ban opgeheven omdat zijn voormalige vriendin bekende dat ze uit wraak met zijn drankjes geknoeid had.